Uitgangspunt van mechanisch het vanggewas onderwerken is dat je via de bewerking vooral moet proberen de wortel (de accu) en plant (energiefabriek ) van elkaar te scheiden. Dat zegt adviseur Gerard Abbink van Groeikracht. Daar kun je bijvoorbeeld heel goed koeien voor inzetten, mits het perceel natuurlijk bereikbaar is. Voor als dat niet het geval is: in dit artikel nog 7 andere tips van Abbink over het mechanisch onderwerken van het vanggewas.
Gewasgroei tijdig stoppen
Een flink vanggewas in één keer onderwerken kan problemen opleveren voor de vervolgteelt van de mais. Het is dan moeilijker een vlak zaaibed te maken met ondiepe bewerkingen. Het groeiende gewas blijft vocht onttrekken wat op droge gronden de mineralisatie later bemoeilijkt. Wanneer er veel biomassa in één keer in de grond gewerkt wordt kan dit zelfs N (stikstof) gaan verbruiken voor de vertering. Wie efficiënt met N wil omgaan moet daarom zorgen dat het vanggewas tijdig vernietigd is. Hoe doe je dit het beste, en ook belangrijk: met de minste kosten? Als vuistregel geldt namelijk dat iedere werkgang 50,- kost.
Wortel en plant scheiden
Wie mechanisch het vanggewas wil onderwerken moet met zijn bewerking vooral proberen zo veel mogelijk wortel (de accu) en plant (energiefabriek ) van elkaar te scheiden. Het bladapparaat van het gewas maakt namelijk via fotosynthese energie. Hoe groter het gewas, hoe meer energie er over is dat de plant vervolgens opslaat in de wortel. Zodra het blad apparaat verwijderd is van de wortel, gaat de plant vervolgens haar wortels afbreken om een nieuwe energiefabriek te maken. Dit kost veel energie en tijd van de plant voordat weer verder groeit. Dit is een bekend beeld in bijvoorbeeld grasland na de oogst van een zeer zware snede. Een cultivator is daarom vaak niet erg effectief omdat deze er puur verticaal doortrekt en dus nauwelijks plant en wortel scheidt.
Ondiep en vlak werken
Zorg ervoor dat het land zo ondiep mogelijk bewerkt wordt en vlak blijft. Wanneer er al een diepe en onregelmatige grondbewerking uitgevoerd wordt moet vaak dieper geploegd moeten worden om er een goed zaaibed neer te leggen. Diep ploegen zorgt weer voor verschraling van de toplaag, wat nadelig voor de start van het gewas. Bij een zeer ruime bemesting zijn dit soort zaken vaak niet direct beperkend voor de opbrengst, maar bij lagere mestgiften zijn ga je dit wel merken! Ploegen is geen must, maar bij mechanisch onderwerken geeft een kerende bewerking wel de meeste zekerheid op een schoon zaaibed en goede vertering van het vanggewas.
Timing
Vroeg beginnen is niet het moeilijkste. Maar hoe voorkom je dat je dan nog een extra werkgang nodig hebt? De timing van de vervolgbewerkingen zoals het bemesten en het ploegen is daarom van belang. Wie vroeg gaat ploegen kan mogelijk een werkgang uit sparen.
Bijvoorbeeld met een interval van 2 weken: begin maart schijveneg à eind maart bemesten à begin april ploegen, half april zaaien. In praktijk kun je echter niet altijd aan de slag op het moment dat theoretisch het beste is. En het is ook niet altijd mogelijk zo vroeg mais te zaaien. Ga er daarom van uit dat er toch vaak twee bewerkingen nodig zijn om het vanggewas er onder te krijgen.
Welke machines zijn goed bruikbaar bij een flink gewas?
De koe
Perceel bereikbaar voor de koeien? Laat de koe wortel en plant scheiden, en ze maakt er ook nog melk van. Geen kosten, maar direct opbrengst! Dat lukt niet als het perceel op afstand ligt, maar dan is mechanisch onderwerken een goed alternatief.
De frees
Met de frees is het mogelijk om vrij intensief de plant te beschadigen en wortel en plantdelen van elkaar te scheiden. Zorg wel dat je ondiep werkt. Het gewas moet daarom niet te zwaar zijn, en je kunt niet te hard rijden wil het land vlak achter laten. Nadeel is dat deze werkgang gemiddeld een capaciteit van slechts 1 ha per uur heeft en dat de toplaag erg gevoelig wordt voor verslemping en verdroging. Vooral als er vrij diep bewerkt is.
Schijveneg
Een schijveneg kan met hoge capaciteit het land ondiep bewerken, en de planten toch vrij intensief beschadigen en blad en wortel scheiden. Nadeel is dat deze machines niet veel in omloop zijn op het boerenerf, en zeker voor de grotere uitvoeringen veel Pk’s (200+) nodig zijn.
Klepelmaaier
Klepelen gebeurt ook steeds vaker. Zeker bij een zwaar gewas verkleint het de biomassa en scheid het de plant effectief van de wortel. Nadeel is dat het land niet altijd vlak is, waardoor vaak op gedeeltes relatief veel bladmassa aan de wortel blijft zitten. Daarom wordt deze werkgang vaak gecombineerd met een grondbewerking. Eerst de flinke massa klepelen, en vervolgens de grond licht bewerken.