Sinds dit jaar loopt een plantaardige studiegroep bij Vruchtbare Kringloop Overijssel, speciaal voor ondernemers in de plantaardige sectoren. De groep van ongeveer 15 deelnemers kwam onlangs in De Krim voor de derde keer bij elkaar. Bodemkundige Leen Janmaat van het Louis Bolk Instituut vertelde over het belang van organische stof en het gebruik van compost of bokashi.
Een bodem heeft belang bij rust en regelmaat, hield bodemkundige Leen Janmaat de akkerbouwers uit Overijssel voor. “Niet ieder jaar andere mest of bemesting en niet te veel bewerking, want de bodem moet dan iedere keer weer wennen. Laat de natuur meer haar gang gaan en pas ten behoeve van organische stof meer vruchtwisseling en rustgewassen in.”
Leen Janmaat besprak met de akkerbouwers 5 manieren om de organische stof in de bodem op te bouwen. Overigens is het per grond, per gewas, per seizoen verschillend hoe een maatregel precies uitpakt, vertelde Leen Janmaat daar direct bij. Zo is akkerbouwer Roland Velema niet alleen maar positief over de niet-kerende grondbewerking die hij al meer dan 20 jaar toepast: “De invloed op de hele eerste 30 centimeter is niet zo groot, alleen het bovenste laagje verbeterd. Meer organische stof in de grond zie ik niet direct terug en wortelonkruiden zijn een groter probleem geworden.”
Bouwplan: meer vruchtwisseling en rustgewassen, denk aan granen en vlinderbloemigen. Dit brengt niet veel op, dus is vooral een investering in de grondkwaliteit
Aanvoer organische meststoffen, dus dierlijke mest of compost.
Minimale/ geen grondbewerking, denk aan ecoploeg of woelen
Om een goed zaaibed te krijgen is het zaaien van vanggewassen en groenbemesters van belang.
Stikstofrijke gewasresten achter laten en inwerken
Compost en Bokashi
De plantaardige studiegroep boog zich ook over de vraag: ‘heb je compost nodig als akkerbouwer?’. Janmaat pleit voor geduld en tijd, compost is volgens hem puur een versneller voor in het voorjaar, maar je kunt het composteren ook aan de bodem zelf overlaten. “Stro verteert beter met een beetje drijfmest of digestaat in de nazomer als de bodemtemperatuur aanwezig is, dan heb je een goed zaaibed in het voorjaar!”
Het belangrijkste ingrediënt van compost is eveneens geduld: compost moet voldoende hoge temperatuur bereiken en de tijd krijgen om te rijpen. Goed afgerijpte compost is een jaar oud. Het is beter om niet teveel verschillende materialen toe te voegen, maar een composthoop bestaat in ieder geval uit groene delen (gewasresten en bermgras) als stikstofcomponent en bruine delen zoals houtsnippers voor schimmelgroei. “Hoe je weet wat het goed is? Goede compost is niet te nat en niet te droog, dat ontdek je door erin te knijpen. Ook moet het neutraal ruiken, anders is het niet goed uitgerijpt.”
De groep was ook nieuwsgierig naar de voordelen van bokashi ten opzichte van compost. Janmaat: “Bij bokashi wordt kalk toegevoegd, waardoor een fermentatieproces op gang komt. De zuurgraad is minder hoog.” Of het beter is dan compost, is niet te zeggen. “Dat kun je pas zeggen wanneer je langdurig onderzoek doet naar het effect op de bodem. Momenteel is bokashi vaak duurder, dus dan is een beslissing vaak snel gemaakt.”